“ Heb je ook wat vakantielectuur voor mij”,
vroeg ik mijn dochter. “Ik breng wel wat mee”, antwoordde ze. En zo kreeg ik onderstaand boek in handen. Het is uitgekomen in 2007 . De Nederlandse uitgave, de vertaling is van Hilde Pach kwam in 2010 uit.
Abraham Yehoshua, Vriendschappelijk vuur.
Het boek speelt zich af tijdens het chanoekafeest. Elke dag is een hoofdstuk. De scholen zijn vrij en zo heeft de lerares Engels Daniëlla tijd om haar zwager in Tanzania te bezoeken. Haar man Amots Jaäri, ontwerper van liften kan niet mee. Hij heeft het druk met een lift in een flatgebouw waar de wind, geest een vreselijk lawaai veroorzaakt. De zoon die in het bedrijf werkt is opgeroepen als reservist. De vorige keren gaf hij daar geen gehoor aan. Nu ook niet, maar de MP haalt hem op. Daarnaast heeft Amots Jaäri het druk met de kinderen van zijn zoon en met zijn vader. Elke avond moet hij ergens een chanoekakaars aansteken. Daniëlla bezoekt daarom alleen haar zwager. Ze wil met hem rouwen over de dood van zijn zoon en zijn nog niet zo lang geleden overleden vrouw, haar zus. Ze hoopt met hem Chanoeka te vieren. Ze is diep teleurgesteld dat hij de Israëlische kranten en de chanoekakaarsen weg gooit. Ook wil hij niets meer te maken hebben met Joden en Israëliërs. Hij wil ze zelfs niet zien. De dood van zijn zoon, tijdens een missie op de Westelijke Jordaanoever is volgens hem symbool voor het geweld dat geleid heeft tot de mislukking van Israël en van het Jodendom in het algemeen waar hij niets meer van wil weten. Hoe het kon dat zijn zoon door eigen vuur werd gedood? Jirmi heeft veel moeite moeten doen om daar achter te komen omdat contact leggen met een Palestijn in het geheim moest plaats vinden. Ook God heeft voor hem afgedaan en de manier waarop die met het volk omgaat. Hij is het roerend eens met de woorden uit de profeet Jeremia ( zijn naamgenoot) van de Judeeërs uit Egypte die Jeremia voor de voeten werpen: “Wij blijven voor de koningin van de hemel wierook branden en wij blijven haar wijnoffers brengen. Dat deden onze voorouders, onze koningen en leiders ook in de steden van Juda en de straten van Jerusalem. Toen hadden we meer dan voldoende te eten, we waren gelukkig en bleven gevrijwaard van onheil: . (Jeremia 44).
Vriendschappelijk vuur, een boek waarin we horen wat het betekent dat je land in een permanente staat van oorlog leeft, zowel voor Joden als Palestijnen .
De schrijver Abraham Yehoshua ( 1936 – 2022) is een van de eerste Israëlische schrijvers die schreven over de relatie Joden en Arabieren. Hij was activist in de Israëlische vredesbeweging. Een fervent criticus van de Israëlische bezetting als van de Palestijnse cultuur. ”We zullen altijd buren blijven, dus hoe minder bloed er vergoten wordt, hoe beter voor de toekomst.” In het conflict in 2008-2009 roept hij de inwoners van Gaza op het geweld te beëindigen. Hij was altijd voorstander voor de twee statenoplossing. Maar in het laatst van zijn leven ziet hij dat dit door al die nederzettingen en omdat de Palestijnen geen staat zouden accepteren zonder Oost-Jerusalem niet meer als een realistische mogelijkheid en kiest hij voor één staat met gelijke rechten voor zowel Joden als Palestijnen.
Wike Spoelstra-Postmus